Za američke Amiše, 21. vijek kao i da ne postoji – sve je podređeno tradiciji koja dobro funkcionište i čuva njihovu porodicu na okupu
Na području Sjeverne Amerike, tačnije u Pensilvaniji, živi specifična hrišćanska zajednica, Amiši ili kako sebe nazivaju Menoniti. Amiši su pristalice menonitske crkve koju je osnovao sa svojim vjernicima Džejkob Aman u 17. vijeku. Amiši se smatraju za najzdravije ljude na planeti.
Amiški istorijski korijeni
Džejkob Aman, menonitski vođa, bio je poznat po svojim rigoroznim pravilima ponašanja koje je uveo u menonitske redove. Na primjer, ako bi menonit slagao, bio bi momentalno izopšten ne samo iz crkve, nego i iz društvenog života. Sljedeći primjer Isusa Hrista, Džejkob je uveo praktikovanje pranja nogu, kao dio vjerskog rituala, kao i nošenje brade za muškarce i skromne uniforme. Tadašnji Amiši su učeni da je prisustvovanje službama u državnoj crkvi pogrešno.
Amiške zajednice su počele da se šire po Švajcarskoj, Nemačkoj, Rusiji i Holandiji, ali su na kraju zauzele primat u Severnoj Americi u 18. veku
Velika grupa Amiša nastanila se u istočnoj Pensilvaniji, gdje i danas opstaje.
Tokom 1850. godine, nastaju sukobi između “amiškog novog reda” koji je bio pristalica društvenih promjena i uvođenje tehnoloških inovacija i “starog reda”, odnosno tradicionalnih Amiša. Tokom narednih 50 godina, oko dvije trećine Amiša se rasporedilo po crkvenim zajednicama, uglavnom bi se pridruživali menonitskoj crkvi ili generalnoj konferencijskoj menonitskoj crkvi.
Većina tradicionalnih Amiša pripada starom redu amiške menonitske crkve. Na počeku 21. vijeka, ustanovljeno je da oko 250 000 Amiša odnosno preko 200 zajednica živi u Sjedinjenim Državama i Kanadi. Ogromna većina je nastanjena u Pensilvaniji, Ohaju, Indijani, Ajovi, Ilinoisu i Kanzasu. Stanovništvo je podijeljeno na crkvene autonomne okruge koje se sastoji od oko 75 krštenih članova. Nema crkvenih zgrada, misionarskih grupa, generalnih konferencija. Svaki okrug ima svog biskupa, dva ili četiri vjeroučitelja i jednog starijeg.
Način života i vjerovanja
Poniznost, porodica, zajednica, vera i izolacija od ostatka sveta jesu glavne odlike amiškog načina života.
Ono čemu su mladi Amiši učeni jeste da vode jednostavan život sa vjerom. Vjera predstavlja imperativ njihovog života. Stavljanje zajednice i Boga ispred sebe je ono ka čemu bi trebalo svaki Amiš da teži. Religijska uvjerenja ih uče disciplini i posvećenosti zajednici. Za njih, duhovnost predstavlja način života koja se ispoljava kroz poslušanje, opraštanje i smirenost.
Porodica predstavlja srž cjelokupne zajednice i najvažniju društvenu jedinicu u amiškoj kulturi. Amiši jako cijene porodične međuljudske odnose i vrlo im je važno da članovi porodice provode vreme zajedno. Zajedno vode porodične poslove, jedu i prisustvuju crkvenim službama. Njihovo domaćinstvo je veliko, jedna prosječna amiška porodica ima oko desetoro djece. Nije uobičajena pojava da djeca beru kukuruz ili da se staraju o životinjama, s obzirom da su Amiši od malih nogu upoznati sa radnom etikom. Stari su izuzetno poštovani i često pod istim krovom živi više generacija u cilju međusobnog pomaganja. To je razlog zašto Amiši i danas opstaju.
Ono po čemu su Amiši ipak najpoznatiji, jeste po njihovoj strogoj posvećenosti prema zajednici. Vjeruju da zajednica predstavlja centar njihovog života i vjere i da od toga zavisi njihovo spasenje. Za Amiše se smatra da su dobri farmeri, tako da podizanje štale za njih predstavlja vrlo važan događaj za svako domaćinstvo. Šta god radili, Amiši pomažu jedno drugome i u dobru i u zlu.
Amiši u svemu traže minimalizam, tako da ne prihvataju svjetske trendove i dostignuća. Njihov način oblačenja je krajnje jednostavan i skroman. Razni moderni uređaji, električna energija, moderna prevozna sredstva, za ove ljude ne postoji. Oni jednostavno ne žele da im bilo kakve tehnološke inovacije kvare odnos sa Bogom.
Na primjer, lutke sa kojima se igraju amiške djevojčice, nemaju lice. Muzički instrumenti su zabranjeni jer se smatra da mogu pokvariti skromni i ponizni duh. Što se tiče pjevanja, praktikuje se izvođenje crkvenih horova što je posebno popularno kod mladih Amiša.
Amiši ne učestvuju u državnim i političkim problemima, a kao pacifisti, ne služe vojsku.
Amiši u svijetu
Za mlade Amiše odlazak u svijet predstavlja vrlo važan i smjeli korak i jedno potpuno novo otkrivenje. Nedavno smo mogli na TLC-u da pratimo grupu mladih Amiša kako započinju nov život u Njujorku. Televizijska serija “Breaking Amish” na verodostojan način prikazuje kako se snalaze u modernom svijetu. Priča prati Ejb, Džeremaju, Kejt, Rebeku i Sabrinu. U ovoj seriji možemo vidjeti da se djevojke prvi put tada upoznaju sa modnim i kozmetičkim trendovima, šminkaju se, isprobavaju ženski donji veš… Ejb je u jednom intervjuu izjavila “Prvi put u životu sam pustila kosu i našminkala se, ne mogu samu sebe da prepoznam”!
Mladi se prvi put upoznaju sa noćnim životom, piju al*ohol i idu na žurke. Serija takođe prati i razne porodične probleme sa kojima moraju da se suočavaju kao posljedica njihovog napuštanja zajednice.
(Stil)
